Oleh NORAINON OTHMAN
HERNIA atau
angin pasang sering dikaitkan sebagai penyakit lelaki walaupun perempuan
turut mengalaminya. Penyakit itu berlaku pada individu di semua
peringkat umur akibat kelemahan otot tubuh yang menyebabkan kandungan
dalam badan membonjol keluar.
Kandungan itu biasanya ialah usus atau tisu lemak abdomen yang menembusi dinding abdomen yang kurang tebal membentuk kantung.
Hernia berlaku
akibat kecacatan otot di badan sejak lahir yang dikenali sebagai
kongenital, manakala jenis lain berpunca daripada kerosakan otot badan
disebabkan kecederaan, pembedahan atau tekanan dalam badan meningkat
akibat batuk berulang kali, mengangkat objek berat, meneran, sembelit
yang teruk dan sukar kencing.
Jenis hernia yang biasa ialah epigastric, umbilical, inguinal dan femoral.
Ramai lelaki mengalami hernia inguinal disebabkan proses perkembangan alat reproduksi mereka yang berbeza daripada wanita.
Pada janin
lelaki, testis (buah zakar) turun dari rongga perut menuju skrotum
(kantung kemaluan) pada bulan ketujuh hingga kelapan usia kehamilan.
Lubang berupa
saluran itu akan tertutup menjelang kelahiran atau sebelum anak mencapai
usia setahun. Ketika dewasa, kawasan itu boleh menjadi titik lemah yang
berpotensi mengalami hernia.
Ada hernia yang
pasang surut, tidak surut dan hernia jerutan. Hernia pasang surut boleh
muncul sebagai bonjolan baru di bahagian kelangkang atau kawasan
abdomen lain.
Pesakit merasa sedikit senak, tetapi lazimnya sentuhan pada bonjolan tidak menyebabkan rasa sakit.
Bonjolan akan
timbul atau saiznya bertambah apabila pesakit berdiri atau berlaku
peningkatan tekanan dalam abdomen, misalnya disebabkan batuk.
Hernia tidak
surut ialah bonjolan besar yang mungkin sakit yang sebelum ini ada
pasang surut, tetapi kemudian tidak boleh masuk semula ke dalam abdomen
dengan sendiri atau bila ditolak masuk dengan tangan.
Sebahagiannya
mungkin kronik iaitu dialami dalam jangka waktu lama tetapi disebabkan
tidak sakit, pesakit tidak mendapatkan rawatan.
Hernia jerutan
bermula sebagai hernia tidak surut yang kemudian mengalami jerutan pada
bukaan hernia, menyebabkan himpitan pada salur darah seterusnya
mengakibatkan usus yang terperangkap dalam bonjolan tidak mendapat
bekalan darah.
Pesakit merasa
sakit jika bonjolan ditekan. Antara tanda usus tersumbat ialah loya,
muntah dan perut kembung, malah pesakit boleh demam dan kelihatan tenat.
Rawatan kecemasan dan pembedahan segera perlu dilakukan.
Untuk
mendiagnosis hernia, doktor akan meminta pesakit batuk, mengemut atau
berdiri untuk pemeriksaan badan. Bahagian terbonjol boleh ditekan masuk
dengan tangan.
Semua jenis
hernia patut dibedah. Ini kerana usus yang tertonjol keluar menerusi
lubang hernia menyebabkannya tersumbat, seterusnya mengakibatkan
pengaliran darah ke bahagian itu terganggu dan akhirnya bocor.
Pakar
Pembedahan dan Endolaparoskopi Pusat Perubatan Taman Desa, Dr Chan Kin
Yoong berkata, rawatan setiap hernia adalah berbeza dan doktor akan
berbincang dengan pesakit kaedah rawatan, termasuk risiko dan faedah
jika dibedah atau tidak.
Menurutnya, jenis pembedahan yang biasa dilakukan ialah menggunakan jaring untuk menampal lubang hernia.
Pembedahan
terbuka atau tebukan laparoskopi dilakukan iaitu dengan penggunaan
kamera dan peralatan bagi menebuk bahagian tubuh yang mengalami hernia.
Tampalan jaring
di bahagian berlubang boleh mengelak hernia berulang. Jaring untuk
menampal bahagian berlubang diperbuat daripada sejenis plastik dan ia
tidak mengandungi protein yang boleh mengakibatkan alahan atau penolakan
pada tolakan.
Jangkitan kuman
jarang berlaku pada jaring tampalan. Bagaimanapun, jika terjadi,
komplikasi boleh dirawat dengan antibiotik tanpa pembedahan kedua.
“Hernia seperti
inguinal, umbilical, femoral, incisional atau epigastric hernia boleh
dibedah secara harian iaitu pesakit datang ke hospital untuk membuat
pembedahan dan pulang ke rumah pada hari sama.
“Bagaimanapun,
hernia besar atau ada komplikasi perlu menjalani prosedur lebih rumit,
menyebabkan tidak boleh dibedah secara harian. Hernia kecil boleh
dibedah dengan bius setempat,” katanya.
Menurutnya,
pesakit hernia yang mempunyai penyakit lain seperti lemah jantung,
diabetes atau tekanan darah tinggi yang terkawal masih boleh menjalani
pembedahan dengan selamat.
Ada sebahagian pesakit perlu diperiksa oleh pakar perubatan dan pakar bius sebelum pembedahan dibenarkan.
“Selepas
menjalani pembedahan, pesakit sembuh dengan cepat dan boleh melakukan
tugasnya tanpa gangguan dan selamat. Kerja di pejabat boleh diteruskan
seperti biasa dua atau tiga hari selepas pembedahan.
“Pesakit boleh
memandu sendiri kereta ke pejabat manakala kerja ringan boleh dilakukan
selepas 10 hingga 14 hari berikutnya. Kerja berat pula boleh dilakukan
selepas tiga hingga empat minggu pesakit berehat,” katanya.
Dr Chan
berkata, pesakit yang menjalani pembedahan juga tiada halangan untuk
kembali aktif bersukan. Selepas tiga atau empat hari, pesakit boleh
berjalan kaki, berenang atau joging, antara lima hingga tujuh hari boleh
bermain golf, bowling, bermain ski, papan luncur atau mendaki gunung.
Selepas 10
hingga 12 hari menjalani pembedahan, pesakit boleh bermain tenis atau
berbasikal manakala dua minggu selepas itu, tiada sekatan untuk mereka
membabitkan diri dengan sukan lebih lasak seperti bola lisut, bola sepak
atau hoki.